Eksperci ostrzegają, że niektóre codzienne praktyki mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie i sprzyjać przedwczesnemu starzeniu się, jeśli nie zostaną skorygowane.
Chociaż zdrowy tryb życia wymaga nawyków takich jak dobre odżywianie i aktywność fizyczna, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że niektóre pozornie nieszkodliwe codzienne nawyki mogą pogarszać ich stan zdrowia i przyspieszać proces starzenia.
Specjaliści, tacy jak dr Cheryl Lythgoe z Benenden Health i dr Amit Arora, prezes-elekt British Geriatrics Society, przeanalizowali te częste praktyki i zaproponowali proste alternatywy, które pozwolą zachować lepszą jakość życia wraz z upływem lat.
1. Ograniczanie aktywności fizycznej do chodzenia
Chodzenie ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i krążenie, ale poleganie wyłącznie na tej aktywności i zaniedbywanie wzmacniania mięśni może prowadzić do postępującej utraty masy mięśniowej, znanej jako sarkopenia.
Wraz z wiekiem sarkopenia wpływa na równowagę, koordynację i gęstość kości, zwiększając ryzyko upadków i złamań. Badania opublikowane w British Journal of Sports Medicine podkreślają, że uzupełnienie aktywności aerobowej ćwiczeniami wzmacniającymi mięśnie zwiększa długość życia, a inne, opublikowane w Journal of Strength and Conditioning w 2024 r., podkreślają, że podnoszenie ciężarów poprawia jakość życia wraz z wiekiem.
Dr Lythgoe zaleca proste treningi, takie jak chodzenie po nierównym terenie, prace ogrodnicze lub regularne noszenie toreb.
2. Powtarzanie tego samego krzyżówki lub sudoku
Powtarzanie zawsze tej samej krzyżówki lub sudoku zmniejsza wyzwanie umysłowe i ogranicza tworzenie nowych połączeń neuronowych
Codzienne rozwiązywanie tego samego rodzaju krzyżówki lub sudoku może wydawać się pozytywnym sposobem na utrzymanie aktywności mózgu. Jednak gdy czynności te przestają stanowić prawdziwe wyzwanie i stają się jedynie nawykiem, mózg traci możliwość tworzenia nowych połączeń neuronowych, ostrzega dr Lythgoe.
W tym sensie ciągła ekspozycja na różnorodne wyzwania umysłowe jest kluczem do utrzymania sprawności umysłowej i kreatywności. Badania cytowane w Behavioural Brain Research wskazują, że nowe neurony przetrwają tylko wtedy, gdy poddane są trudnym doświadczeniom edukacyjnym, dlatego też przechodzenie między różnymi grami, nauka nowych umiejętności lub gry na instrumencie ma fundamentalne znaczenie dla wzmocnienia mózgu.
3. Noszenie nieodpowiedniego obuwia
Źle dopasowane buty znacznie zwiększają ryzyko problemów ze stopami i upadków, zwłaszcza w podeszłym wieku. Zbyt duże i luźne obuwie, takie jak kapcie, może wydawać się wygodne, ale nie zapewnia niezbędnego wsparcia.
Badanie opublikowane w czasopiśmie Geriatric Orthopaedic Surgery & Rehabilitation pokazuje, że regularne noszenie nieodpowiedniego obuwia jest częstą przyczyną schorzeń stóp, które z kolei predysponują do upadków i złamań. Dr Lythgoe zaleca wybieranie obuwia na niskim obcasie, z szerokim czubkiem i antypoślizgową podeszwą.
4. Nadużywanie słuchawek
Długotrwałe używanie słuchawek może powodować zmęczenie słuchu, zmniejszać koncentrację i sprzyjać utracie słuchu w dłuższej perspektywie, twierdzi dr Arora.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że ponad miliard osób w wieku od 12 do 35 lat jest narażonych na utratę słuchu z powodu słuchania muzyki przy wysokim poziomie głośności. Nowoczesne słuchawki mogą osiągać poziom 100 decybeli, porównywalny z poziomem hałasu podczas koncertu, podczas gdy normalna rozmowa ma poziom od 50 do 60 decybeli. Eksperci zalecają zmniejszenie głośności i robienie przerw.
5. Zaniedbywanie ćwiczeń siły chwytu
Ciągłe proszenie o pomoc przy otwieraniu słoików lub noszeniu ciężkich toreb oznacza zaniedbywanie siły chwytu, uważanej za dobry wskaźnik ogólnej siły i zdrowia układu sercowo-naczyniowego.
Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Kalifornijski i Brytyjskie Towarzystwo Geriatryczne (2024) łączą słabą siłę chwytu z większym ryzykiem demencji, sarkopenii i choroby Parkinsona. Ćwiczenie tej umiejętności poprzez codzienne czynności pomaga zapobiegać osłabieniu organizmu.
6. Zasłanianie zasłon
Unikanie ekspozycji na słońce poprzez stałe blokowanie naturalnego światła może mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Według dr Lythgoe i przeglądów w dziedzinie fotochemii i fotobiologii światło słoneczne przyczynia się do zdrowia komórek, układu sercowo-naczyniowego i układu odpornościowego, a jego brak wiąże się ze wzrostem zachorowań na choroby metaboliczne i zaburzenia nastroju.
7. Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych tylko w słoneczne dni
Szkodliwe działanie promieniowania ultrafioletowego (UV) występuje nawet w pochmurne dni lub w pomieszczeniach zamkniętych w pobliżu okien. Dr Arora przypomina, że promieniowanie UV degraduje włókna kolagenu i elastyny w skórze, powodując powstawanie plam i zmarszczek, a także zwiększając ryzyko raka skóry.
WHO szacuje, że spośród 15 milionów osób niewidomych z powodu zaćmy na świecie około 10% przypadków wynika z ekspozycji na promieniowanie UV. Zaleca się codzienne stosowanie kremów z filtrem SPF 30 i okularów przeciwsłonecznych z filtrem.
8. Nie szczotkowanie języka
Chociaż szczotkowanie zębów jest powszechną praktyką, tylko 30% populacji szczotkuje język, zgodnie z danymi zebranymi przez firmę MyMouth.
Dr Arora wyjaśnia, że zaniedbywanie tego obszaru sprzyja rozwojowi bakterii odpowiedzialnych za nieświeży oddech, choroby przyzębia, a nawet zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Zaobserwowano, że zły stan zdrowia jamy ustnej może być powiązany z chorobami układu krążenia.
